موسیقی یکی از هنر های زیبا و قدیمی است که از دیرباز تاکنون جذابیت خود را حفظ کرده است. موسیقی نه تنها یک فعالیت لذت بخش و سرگرم‌کننده است، بلکه یک راهکار درمانی و آموزشی نیز محسوب می‌شود. مطالعات علمی نشان داده‌اند که شنیدن و اجرای موسیقی تاثیرات مثبت بسیاری بر روی سلامت جسمی و روانی، حافظه، یادگیری، خلاقیت و کارایی فرد دارد. در این مقاله به برخی از این تاثیرات پرداخته‌ایم.
افزایش خلاقیت
خلاقیت یک توانایی ذهنی است که به فرد کمک می‌کند تا راه حل های جدید، نوآورانه و مناسب برای مسائل و چالش های مختلف پیدا کند. خلاقیت در زندگی شخصی، حرفه‌ای، هنری و علمی فرد نقش مهم و کلیدی دارد. گوش دادن به موسیقی چنانچه با تمرکز و تفکر همراه باشد، مغز را به حالت خلاقانه برساند و ایده های جدید و ناب را در ذهن فراهم کند. برخلاف تصور عام، خلاق بودن چنانچه با تلاش همراه باشد قابل آموختن است. گوش دادن به سبک های مختلف، به فرد کمک می‌کند تا سلیقه خود را گسترش داده و بهترین تجربه شنیداری را داشته باشد.
کاهش استرس و اضطراب
استرس و اضطراب دو عامل منفی هستند که باعث اختلال در عملکرد ذهنی و جسمی فرد می‌شوند. استرس و اضطراب باعث کاهش تمرکز، حافظه کاری، خلاقیت، تصمیم گیری، خودارزیابی، خودپذیری، خودثباتی، اعتماد به نفس، انگیزه و رضایت شغلی می‌شوند. شنیدن موسیقی یکی از روش های مؤثر در کاهش استرس و اضطراب است. موسیقی با تولید هورمون های خوشحالی مانند سروتونین، دوپامین و اندورفین، باعث ایجاد حالت آرامش، شادی و لذت در فرد می‌شود. همچنین، موسیقی با کاهش هورمون کورتیزول، که هورمون استرس نامیده می‌شود، باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و تنفس می‌شود. برای بهره مندی از این تاثیرات، بهتر است برای شنیدن زمان مناسبی در نظر گرفته شود و به صورت فعال و با تمرکز به آن گوش داده شود. به طور کلی، موسیقی آرام و بدون کلام برای کاهش استرس و اضطراب مناسب‌تر هستند.
بهبود حافظه
حافظه یک توانایی ذهنی است که به فرد کمک می‌کند تا اطلاعات را در ذهن ذخیره، حفظ و بازخوانی کند. حافظه در یادگیری، تفکر، تصمیم گیری و عملکرد فرد نقش اساسی دارد. شنیدن موسیقی یکی از راه های بهبود حافظه بلند مدت و كوتاه مدت است. شنیدن موسیقی باعث تحریك قسمت های مختلف مغز مانند هیپوكامپ (قسمتی از مغز كه در حافظه بلند مدت دخیل است) و لوب پیشانی (قسمتی از مغز كه در حافظه كاری دخیل است) می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند كه شنیدن موسیقی قبل از یادگیری مطالب، می‌تواند به افزایش ذخیره سازی و بازخوانی اطلاعات كمك كند. همچنین، شنیدن موسیقی خاصی می‌تواند به خاطر سپاری مطالب در ذهن كمك كند. به عنوان مثال، شنیدن موسیقی كلاسیك، می‌تواند بهبود حافظه فعال و بلند مدت را به همراه داشته باشد.
مزایای شنیدن موسیقی برای سلامتی
نه تنها برای روح و روان انسان خوب است، بلکه برای سلامت جسمانی و فیزیولوژیک نیز فواید زیادی دارد. شنیدن موسیقی می‌تواند:
سیستم ایمنی را تقویت کند
شنیدن موسیقی باعث افزایش سطح آنتی بادی ها و کاهش سطح هورمون کورتیزول در خون می‌شود. آنتی بادی ها سلول های دفاعی بدن هستند که با عفونت ها و بیماری ها مبارزه می‌کنند. کورتیزول هورمون استرس است که باعث ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها مانند سرطان، دیابت و قلب می‌شود.
فشار خون را کاهش دهد
شنیدن موسیقی آرام و بدون کلام باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و تپش قلب در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا هایپرتانسیون می‌شود. فشار خون بالا چین عامل عمده‌ای در ابتلا به بروز سکته قلبی و مغز است. پژوهش ها نشان داده‌اند که شنیدن موسیقی كلاسیك یا هندی به صورت منظم، فشار خون را به طور قابل توجهی كاهش داده و به حالت نرمال بازگردانده است.
درد را کم کند
یكی از راهكار های غیر دارویی در كاهش درد است. شنیدن موسیقی باعث تحریك قسمت هیپوكامپ و پیشانی مغز شده و باعث تولید هورمون های خوشحالی نظیر سروتونین و دوپامین می شود. این هورمون ها علاوه بر اینکه حال خوب ایجاد كرده، باعث كاهش حساسیت به درد و كم كردن تاثیرات منفی آن می شوند. شنیدن موسیقی به ویژه در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن مانند آرتریت، سرطان، سندرم روده تحریک‌پذیر و میگرن موثر است. همچنین در بیماران جراحی شده باعث کاهش نیاز به دارو های ضد درد و افزایش بهبودی پس از عمل می‌شود.
نتیجه گیری
با توجه به آنچه گفته شد، موسیقی یک هنر قابل قدر و ستایش است که تاثیرات فراوان و گسترده‌ای بر روی سلامت جسمی و روانی، حافظه، یادگیری و خلاقیت فرد دارد.
شایسته است که ما به عنوان انسان های عاشق موسیقی، از این هنر زیبا و مفید در زندگی خود بهره‌مند شویم و از تاثیرات آن برای بهبود کیفیت زندگی خود استفاده کنیم.
امیدواریم که این محتوا برای شما مفید بوده باشد و بتوانید با شنیدن موسیقی، خلاقیت، حافظه و آرامش خود را افزایش دهید.
